Dr Dragomir M. Davidović

Dr Dragomir M. Davidović rođen je 05.08.1944. u selu Vrbi, opština Gacko, u Hercegovini. Osnovnu školu završio je u Adi a gimnaziju u Senti, sve razrede sa odličnim uspehom. Kao đak isticao se uspehom u različitim oblastima. Dva puta je kao gimnazijalac  na matematičkim takmičenjima nagrađen drugom nagradom Srbije a jedanput drugom nagradom tadašnje Jugoslavije. Takođe je tokom školovanja dobio više književnih nagrada od kojih dva puta prvu nagradu časopisa Zmaj. Prilikom upisa na studije ove prve sklonosti su prevagnule pa se upisao na  Elektrotehnički fakultet Univerziteta u Beogradu, otsek za tehničku fiziku, koji je  završio 1967. godine.

U toku studija bio je jedan od najboljih studenata u generaciji i dva puta je nagrađivan za uspeh povodom Dana republike. Od diplomiranja neprekidno radi u Institutu za nuklearne nauke ”Vinča”, čiji je bio stipendista. Trenutno radi u Laboratoriji za zaštitu od zračenja i zaštitu životne sredine, u zvanju naučnog savetnika.

Poslediplomske studije završio je na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu, gde je 1972. godine odbranio i doktorsku disertaciju pod naslovom “Energija interakcije izmene u atomskim sistemima sa slabo vezanim elektronom”.

Ubrzo po zaposlenju u vrhunskim svetskim časopisima objavio je svoje prve naučne radove, a od tada je sa saradnicima objavio brojne radove iz raznih oblasti kako teorijske tako i primenjene fizike. Radovi su počevši od najranijih imali značajan međunarodni odjek. Usled toga je tokom cele svoje naučne karijere često pozivan da gostuje u poznatim svetskim naučnim ustanovama. Tako je akademske 1974 – 75 godine kao i dva meseca 1977. godine gostovao na       Queens University of Belfast (UK ),  godine 1978 bio je gost po pozivu Fiziko-tehničkog Instituta Jofe, u tadašnjem Lenjingradu. Tih godina kao stipendista   UNESCO-a       učestvovao je na dva Zimska koledža o atomima, molekulima i laserima u Međunarodnom centru za teorijsku fiziku u Trstu, a takođe i na školi   “ New trends in Atomic Physics” – Les Houches, u Francuskoj. U septembru i oktobru 1999. godine bio je gost u Institutu za neklasično zračenje Humboltovog Univerziteta u Berlinu. Krajem 2004. godine bio je gost u  Royal Melbourne Institute of Technology (Australia),   gde je izabran za  Adjunct  Profesora. Poslednjih godina aktivno sarađuje sa Institutom Lebedev u Moskvi.

Sa svojim dugogodišnjim saradnicima napisao je i dve knjige, ”Eseji iz fizike” i ”Obnovimo fiziku”.

D. Davidović je držao veliki broj seminara i predavanja, kako u našim institucijama tako i prilikom poseta inostranstvu. Osim toga, jedno vreme predavao je Matematičku fiziku na Univerzitetu u Kragujevcu kao i Matematičku lingvistiku u Filološkoj gimnaziji u Beogradu.

Od stranih jezika govori ruski, engleski, nemački i francuski. Povremeno prevodi članke filosofsko-političkog sadržaja.

Dragomir M. Davidović autor je preko 100 publikacija od kojih 56 predstavljaju originalne naučne radove objavljene u međunarodnim naučnim časopisima, koji su citirani preko 350 puta u SCI, i preko 50 puta u monografijama.

Naučna aktivnost dr Dragomira Davidovića dala je značajne rezultate u atomskoj fizici; rasvetljavanju nekih principijelnih pitanja teorije relativnosti, kao i u pitanjima zasnivanja kvantne mehanike, posebno u formulisanju kvantne mehanike u faznom prostoru.

Njegovi najznačajniji radovi u atomskoj fizici su oni koji se odnose na jonizaciju dubokih atomskih ljuski relativističkim česticama. Jasan i čist teorijski pristup, zasnovan na klasičnim Melerovim radovima, omogućio je da se stvori opšti model, iz koga se uvrštavanjem odgovarajućih parametara posmatranog atoma mogu dobiti pouzdani podaci za ceo periodni sistem, što ove rezultate čini u  izvesnom smislu referentnim.

U oblasti teorije relativnosti, oslanjajući se na ideje Anrija Poenkarea i konkretizujući ih, pokazan je konvencijalni karakter veličine brzine svetlosti u jednom smeru i određena precizna ograničenje na slobodu njenog izbora po konvenciji.  Takođe, koristeći stroge metode savremene logike, pokazano je da Bornov model relativističkog kontinuuma koji vodi do Erenfestovog paradoksa, protivreči Ajnštajnovim postavkama o ponašanju mernih štapova na disku u relativističkoj rotaciji. Pošto nema nikakve osnove da se te postavke dovode u pitanje, to ukazuje   da Erenfestov paradoks i nije paradoks teorije relativnosti nego slabost Bornovog modela.

U formulaciji kvantne mehanike u faznom prostoru, čije je temelje postavio Vigner, kvantno stanje se ne opisuje vektorom Hilbertovog prostora  nego običnom funkcijom na faznom prostoru koja je po svom karakteru nalik na klasičnu funkciju raspodele. U radovima koji se odnose na ovu problematiku D. Davidović sa saradnicima je uspeo da izgradi formalizam preko koga se na metodološki jednostavan, direktan i unificiran način mogu izraziti sve osnovne relacije kvantne mehanike korišćenjem tih funkcija. Ovo je važno zbog toga što su ranije u veoma dugom, gotovo poluvekovnom vremenskom intervalu, analogne relacije u konkretnim posebnim slučajevima izvođene bez ikakvog opšteg metoda  i uz vrlo nepregledne procedure. U literaturi ranije poznati rezultati, dobijeni su kao specijalni rezultati ovog novog opšteg pristupa.Takođe je pokazano da se uvođenjem unitarnih operatora na faznom prostoru mogu generisati različite nove klase ovakvih kvazidistribucija koje mogu poslužiti kako u razjašnjavanju osnova kvantne mehanike i njenih interpretacija tako i  u rešavanju konkretnih problema kvantne optike. Ovi rezultati su prihvaćeni kao veoma značajni u odgovarajućim svetskim naučnim krugovima.

Primetna karakteristika njegovog rada je sistematsko istraživanje pojedinih područja fizike koje dobija u završnoj fazi i pedagoški značaj. To je  dobilo i šire priznanje.  Tako je rad (Am. J. Phys. 64 (1996) 338) uključen u zvanični spisak preporučene literature za osnovni kurs fizike na Merilend univerzitetu u SAD, kao i na Tehničkom univerzitetu u Drezdenu. U časopisu American Journal of Physics koji veliku pažnju posvećuje i pedagoškim pitanjima rad (Am.J.Phys. 57(1989)312) uvršćen je u skup radova za pamćenje (memorable papers) koji su birani od svih radova objavljenih od nastanka časopisa  tokom čitave njegove istorije, a rad (Am.J.Phys. 59(1991)515) ušao je u uži izbor istaknutih članaka na rang listi glavnog urednika  u njegovoj petnaestogodišnjoj aktivnosti (Editor’s choice).

Za rezultate u oblasti zasnivanja kvantne mehanike u faznom prostoru nagrađen je Oktobarskom nagradom Grada Beograda 1993. godine, dok je 1999. i 2004. godine dobio godišnju nagradu Instituta ”Vinča” za naučni rad.