Prof. dr Rajko Tomović

Prof. dr Rajko Tomović, akademik, redovni profesor Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu u penziji, rođen je 1919. godine, u Baji (Mađarska) od oca Mirka, majke Irene Basta. Gimnaziju je završio u Beogradu 1938. godine. Diplomirao na Elektrotehničkom fakultetu u Beogradu 1946. Doktorirao u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti 1952. iz oblasti analognih računara.Od 1950. do 1960. radio je u Institutu “Boris Kidrič” Vinča, a u periodu 1960. do 1962. godine u Institutu “Mihajlo Pupin” u Beogradu. Od 1964. do penzije redovni profesor na Elektrotehničkom fakultetu u Beogradu za oblast automatike.

Predavao je “Nelinearne sisteme upravljanja” na redovnim i “Teoriju sistema” na poslediplomskim studijama za koje je napisao udžbenike koji su prevedeni na engleski i štampani i u inostranstvu. Od 1961. stalni je gostujući profesor na University of California Los Angeles (UCLA) i University of Southern California Los Angeles. Predavao je po pozivu na univerzitetima SAD, SSSR, Francuske, Nemačke, Italije, Engleske, Japana, Indije i Malezije.

Dobitnik je Sedmojulske nagrade Republike Srbije, Nagrade AVNOJ-a, Medalje Američkog društva inžinjera povodom stogodišnjice njegovog osnivanja. Redovni je član SANU i spoljni član Slovenačke akademije nauka.Bio je savetnik Organizacije za ekonomsku saradnju evropskih zemalja (OECD) i Ujedinjenih nacija za pitanja tehnološkog razvoja. Bio u rukovodstvu međunarodnih organizacija za automatsko upravljanje i analogne računare.

Učestvovao je sa radovima na mnogim naučnim skupovima u zemlji i inostranstvu. Objavio je u domaćim i stranim časopisima preko 120 naučnih i stručnih radova. Autor je i koautor 21 knjige u našoj zemlji i inostranstvu (Francuska, SAD, Rusija, Nemačka). Iz oblasti kojima se bavio objavio je monografije i poglavlja u knjigama kod čuvenih izdavača kao što su Pergamon Press, Elsevier, Springer Verlag, John Wiley & Sons London, MIR Moskva, Masson Paris i dr. Monografija o brzim diferencijalnim analizatorima objavljena je na francuskom, engleskom i ruskom jeziku. Monografija o osetljivosti dinamičkih sistema objavljena je na srpskom i engleskom (McGraw Hill, New York, 1964). Prvu monografiju u svetskoj literaturi o neanalitičkim metodama upravljanja pokretima ekstremiteta, sa koautorima Dejanom Popovićem i Richard Stein-om (Kanada) objavio je kod World Scientific Publishers, Singapore, 1995. Po pozivu, predsedavao je i učestvovao sa radovima na mnogim međunarodnim konferencijama i kongresima.

Osnovni doprinosi teoriji sistema i računarskim naukama objavljeni su u sledećim radovima sa koautorima:An Adaptive Artificial Hand transactions; Finite State Approach to the Synthesis of Bioengineering Control Systems; Systems Approach to Muscle Control; Robot Control by Reflex Actions; Strategy for Grasp Synthesis with Multifingeres Robot hands; Hybrid Assistive System the Motor Neuroprosthesis; Neanalitičko upravljanje manipulatorima; Skill Based Artificial Intelligence Systems in Robotics.

Osnovni naučni doprinosi, pored automatskog upravljanja, se odnose na razvoj proteza i ortoza, teoriju osetljivosti dinamičkih sistema, primenu konačnih automata u modeliranju upravljanja ljudskim ekstremitetima i korišćenje veštačkih refleksa za upravljanje robotima.Pokrenuo je izradu i učestvovao u realizaciji prve naše računske mašine za elektroprivredu, prvog analognog računara domaće izrade, prvog domaćeg elektronskog računara za vojne potrebe, prvih digitalnih računara. Inicirao je razvoj teorije osetljivosti u našim i svetskim okvirima kao posebne discipline proučavanja dinamičkih sistema.

Teorijskim i primenjenim radovima iz oblasti medicinske robotike omogućio je izradu prve u svetu antropomorfne veštačke šake, refleksno upravljanog veštačkog kolena i hibridnog sistema sa nenumeričkim upravljanjem za rehabilitaciju paraliziranih pacijenata.Ovi radovi su doveli do realizacije inteligentnih industrijskih sistema sa multifunkcionalnim hvataljkama usmerenim ka fleksibilnoj montaži. Svi ti sistemi se prodaju na svetskom tržištu kao zajednički proizvod jugoslovensko-američkih preduzeća. Radio na razvoju teorije nenumeričkog upravljanja mašinama na bazi veštačke inteligencije i neuralnih mreža.