Prof. dr Vladeta V. Urošević

Prof. dr Vladeta V. Urošević, naučni savetnik Instituta za Fiziku, rođen je 1925. godine u Stopanji, opština Trstenik od oca Vojislava učitelja, i majke Stanislave Kovačević, učiteljice. Osnovnu školu učio je u Bitolju, a gimnaziju u Skoplju, Kruševcu i Vrnjačkoj Banji. Za vreme II svetskog rata bio je u izblegličkim domovima u Vrnjačkoj Banji, kao i u logoru u Smederevskoj palanci i u NOVJ. Diplomirao je 1957. godine Fizičku hemiju na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu, gdeje i magistrirao (1962) i doktorirao (1967) fiziku. Radio je kao asistent i rukovodilac Odseka za razvoj metoda detekcije nuklearnog zračenja u Institutu za nuklearne nauke u Vinči (1956-1962), profesor i direktor Više tehničke mašinske škole u Trsteniku (1962-1967) i naučni radnik Instituta za fiziku u Beogradu (1962-1991), gde je biran za naučnog saradnika (1963), višeg naučnog saradnika (1970) i naučnog savetnika (1977). U Institutu za fiziku bio je rukovodilac Laboratorije za fiziku jonizovanih gasova i Odeljenja za interdisciplinarna istraživanja. Bio je direktor OOUR-a za fiziku konverzije energije, zamenik direktora i predsednik Naučnog veća Instituta.

Bio je godinu dana na specijalizaciji u Fizičko-tehničkom institutu A.F. Ioffe AN SSSR u Lenjingradu, gde je radio eksperimentalni deo doktorske disertacije (“Ispitivanje elementranih procesa promene naelektrisanja pri interakciji protona sa atomima argona”), kao i na studijskim boravcima u SSSR i Francuskoj (više puta), u Nemačkoj, Švedskoj, Italiji i SAD. Bio je profesor po pozivu na Univerzitetu u Koimbri (Portugal).

Član je većeg broja naučnih i stručnih društava, među kojima i Evropskog fizičkog društva. Jedan je od osnivača Balkanske unije fizičara. Bio je predsednik Društva fizičara Srbije. Odlikovan je Medaljom za hrabrost, Medaljom zasluga za narod i Ordenom rada sa zlatnim vencem. Oženjen je i ima jednog sina.

Naučni opus dr Uroševića karakteriše širina zahvaćenih problematika, uvođenje novih oblasti, istraživanje i razvoj novih eksperimentalnih metoda. Objavio je preko 120 naučnih radova iz oblasti atomskih sudarnih procesa, fizike slabo jonizovanih gasova, fizike tankih slojeva, fizike visokih pritisaka, biofizike i fizičke metrologije.

Najvažniji radovi su: Absolute Beta Measuremets by a 4p Method; – Photon Counting in Atomic Collision Experiments; – Some Charakteristics of Plasma in High Pressure Pulsed Discharge; – Excitation of State of N₂ by an Electron Swarm; – Experimental Investigation of Excatitation of Argon Metastables by an Electron Swarm, – The Use of Known Helium Line Cross Sections for Investigation of Unknown Transition in Neon; – Optical Spectra Emitted by Pulsed Discharge in Electrolytes; – Excitation Processes at the Interface Electrolyte-Electrode; – The Role of Interference in Electroluminescence of Thin Anodic Oxide Films; – Investigation of Anodic Alumina by a Resolved Investigation of Delayed Light Emmision of Green Leaves; – Photo-conductivity of CdS Under High Pressure; – The Influence of High Pressure on Ruby Fluorescence Lifetime; – Realization of Primary Optical Radiation Standard; – Dvobojni fotoelektrični pirometar sa fotonaponskom diodom (Yu-patent); Neposredstvennoe opredelenie sečeniy Ìlementarnìh procesov izmeneniÔ zarÔdovìh sostoÔniy pri atomnìh stolknoveniÔh metodom sovpadeniy – Processì zahvata ionizaciy i zahvata s ionizaciy pri stolknoveniÔh protonov s atomami.

Dr Urošević učestvovao je na više od 20 značajnih međunarodnih naučnih skupova na kojima je držao uvodna predavanja ili referate. Rukovodio je izradom desetak doktorskih disertacija, kao većeg broja magistarskih i diplomskih radova. Objavio je 8 monografija i udžbenika i preko 50 stručnih radova. Zaštitio je 4 patenta iz oblasti merne i regulacione tehnike. Rukovodio je većim brojem naučno-istraživačkih projekata Savezne komisije za nuklearnu energiju, Saveznog fonda za naučni rad, Republičkog fonda za naučni rad Srbije i Saveznog zavoda za mere i dragocene metale, kao i zajedničkim projektima Instituta za fiziku sa AN SSSR, MGU Lomonosov i Nacionalnim biroom za standarde u Vašingtonu.

Najvažniji naučni doprinosi: Uvođenje koincidentne metode za ispitivanje atomskih sudarnih procesa i prva merenja elementarnih procesa promene naelektrisanja u tim sudarima. Razvoj metode “helijumskog standarda” za apsolutno merenje sudarnih ekscitacionih procesa i prva tačna merenja preseka za disocijativnu ekscitaciju molekula.

Uvođenje spektralno razloženih merenja u eksperimente sa rojem elektrona i prva određivanja koeficijenta pobuđivanja metastabila inertnih gasova. Prva ispitivanja spektara emitovanih pri impulsnom pražnjenju u elektrolitima i vremenski razloženih spektara pri impulsnom pražnjenju u gasovima.

 Otkriće i proučavanje interferentnih fenomena pri galvano- i foto-luminescenciji tankih oksidnih slojeva na ventilnim metalima – Otkriće “anti-stoksovskih” spektralnih komponenata u fotosintetičkoj luminescenciji. – Realizacija prve jugoslovenske dijamantske prese za pritiske od nekoliko stotina kbar i odgovarajućih mernih metoda za ispitivanje materijala pod visokim hidrostatičkim pritiscima. Otkriće zavisnosti vremena života pobuđenih stanja u rubinu od pritiska – Realizacija primarnog jugoslovenskog etalona optičkog zračenja i prvog jugoslovenskog radijacionog pirometra.